महाराष्ट्र नगरपरिषद, नगरपंचायत Election ची संपूर्ण A to Z माहिती

राज्यातील 246 नगरपरिषदा आणि 42 नगरपंचायती (एकूण 288) यांच्या सदस्यपदाच्या आणि थेट अध्यक्षपदाच्या सार्वत्रिक निवडणुकांकरिता 2 डिसेंबर 2025 रोजी मतदान होणार आहे. या निवडणुकीसाठी 4 नोव्हेंबर 2025 पासून, संबंधित कार्यक्षेत्रात मॉडल कोड ऑफ कंडक्ट (Model Code of Conduct) अर्थात आचारसंहिता लागू झाली आहे.

राज्य निवडणूक आयुक्त दिनेश वाघमारे यांनी सचिवालय जिमखान्यात झालेल्या पत्रकार परिषदेत ही माहिती दिली. यावेळी आयोगाचे सचिव सुरेश काकाणी हे देखील उपस्थित होते. मतमोजणी 3 डिसेंबर 2025 रोजी सकाळी 10 वाजल्यापासून सुरू होईल आणि निकाल जाहीर झाल्यानंतर आचारसंहिता संपुष्टात येईल.

नगरपरिषदा व नगरपंचायतीसाठी निवडणूक वेळापत्रक 2025

• नामनिर्देशनपत्र दाखल करण्यास सुरुवात : 10 नोव्हेंबर 2025
• नामनिर्देशनपत्र दाखल करण्याची अंतिम मुदत : 17 नोव्हेंबर 2025
• नामनिर्देशनपत्रांची छाननी : 18 नोव्हेंबर 2025
• अपील नसलेल्या ठिकाणी माघारीची अंतिम मुदत: 21 नोव्हेंबर 2025
• अपील असलेल्या ठिकाणी माघारीची अंतिम मुदत : 25 नोव्हेंबर 2025
• मतदानाचा दिवस (सकाळी 7.30 ते सायं. 5.30): 02 डिसेंबर 2025
• मतमोजणीचा दिवस (सकाळी 10 वाजल्यापासून) : 03 डिसेंबर 2025

नामनिर्देशनपत्र ऑनलाइन अर्ज

उमेदवारांना अर्ज आणि शपथपत्र दाखल करण्यासाठी राज्य निवडणूक आयोगाने https://mahasecelec.in हे संकेतस्थळ विकसित केले आहे. एका नोंदणीद्वारे एका उमेदवारास संबंधित प्रभागात चार नामनिर्देशनपत्र दाखल करता येतील. ऑनलाइन अर्ज भरल्यानंतर त्याची स्वाक्षरी केलेली मुद्रित प्रत (प्रिंट) निवडणूक निर्णय अधिकाऱ्याकडे विहित मुदतीत दाखल करणे बंधनकारक आहे.

निवडणुकीचे स्वरूप आणि मतदार संख्या

एकूण 288 स्थानिक स्वराज्य संस्था (246 नगरपरिषदा व 42 नगरपंचायती) मध्ये ही निवडणूक होत आहे. यापैकी 10 नवनिर्मित नगरपरिषदा आणि 15 नवनिर्मित नगरपंचायती आहेत. पातूर (जि. अकोला) नगरपरिषदेची निवडणूक न्यायालयीन प्रकरणामुळे प्रलंबित आहे.

• एकूण मतदार: 1,07,03,576 (पुरुष: 53,79,931, महिला: 53,22,870, इतर: 775)
• एकूण मतदान केंद्रे: सुमारे 13,355
• एकूण जागा: 6,859 (प्रभागांची संख्या: 3,820)
• आरक्षित जागा: महिलांसाठी- 3,492, अनुसूचित जाती- 895, अनुसूचित जमाती- 338, नागरिकांचा मागासवर्ग- 1,821.

एकापेक्षा अधिक मते देणे अपेक्षित

नगरपरिषदेच्या निवडणुकीत बहुसदस्यी पद्धत असल्याने आणि थेट अध्यक्षपदासाठीही मतदान असल्याने, एका मतदारास साधारणत: तीन ते चार जागांसाठी मतदान करावे लागेल. नगरपंचायतीच्या मतदारास सदस्यपद आणि थेट अध्यक्षपद अशा दोन मतांचे वाटप करावे लागेल. मतदारांसाठी मतदार यादीत नाव शोधण्यासाठी https://mahasecvoterlist.in हे संकेतस्थळ तसेच नवीन मोबाईल ॲप उपलब्ध केले आहे.

हे ही वाचा

मतदार यादी प्रसिद्ध: आपले नाव Online तपासा! (Voter List Download Link)

उमेदवारांसाठी महत्त्वाचे नियम

जात वैधता प्रमाणपत्राचा पुरावा:

राखीव प्रभागातून निवडणूक लढवणाऱ्या उमेदवारांना जात वैधता प्रमाणपत्र (Cast Validity Certificate) सादर करणे आवश्यक आहे. मात्र, ते उपलब्ध नसल्यास पडताळणी समितीकडे केलेल्या अर्जाची पोहोच पावती नामनिर्देशनपत्रासोबत सादर करण्यास शासनाने मुभा दिली आहे. परंतु, असा उमेदवार निवडून आल्यास, निकालाच्या दिनांकापासून सहा महिन्यांच्या आत जात वैधता प्रमाणपत्र सादर करणे बंधनकारक आहे, अन्यथा त्याची निवड Model Code of Conduct नियमानुसार रद्द होऊ शकते.

खर्च मर्यादा वाढवली

नगरपरिषदा व नगरपंचायतींच्या निवडणुकांतील थेट अध्यक्ष आणि सदस्यपदाच्या उमेदवारांसाठी राज्य निवडणूक आयोगाने निवडणूक खर्च मर्यादा वाढविली आहे. ती पुढीलप्रमाणे: ‘अ’ वर्ग नगरपरिषद: थेट अध्यक्ष- 15,00,000, सदस्य- 5,00,000. ‘ब’ वर्ग नगरपरिषद: थेट अध्यक्ष- 11,25,000, सदस्य- 3,50,000 आणि ‘क’ वर्ग नगरपरिषद: थेट अध्यक्ष- 7,50,000, सदस्य- 2,50,000. नगरपंचायत: थेट अध्यक्ष- 6,00,000, सदस्य- 2,25,000.

हे ही वाचा

सार्वजनिक आरोग्य विभाग 1440 पदांची मोठी जाहिरात शुद्धीपत्रक प्रसिद्ध

मतदान केंद्रावर विशेष सुविधा

मतदान केंद्रांवर दिव्यांग, ज्येष्ठ नागरिक, गर्भवती महिला आणि तान्ह्या बाळासह असणाऱ्या महिलांना प्राधान्याने मतदान करण्याची सोय उपलब्ध करून दिली जाईल. दिव्यांग आणि ज्येष्ठ नागरिकांसाठी व्हिलचेअर आणि तात्पुरत्या रॅम्पची व्यवस्था असेल. सर्व मतदान केंद्रांमध्ये वीज, पाणी, सावली आणि शौचालयाची व्यवस्था असणार आहे. महिला मतदारांची संख्या जास्त असलेल्या ठिकाणी सर्व कर्मचारी व पोलीस महिला असणारे ‘पिंक मतदान केंद्र’ उभारण्याचा प्रयत्न असेल. मतदारांना मतदान केंद्राच्या आत मोबाईल नेण्यास बंदी असेल.

मतदार जागृती आणि दुबार नावे

मतदानाचे प्रमाण वाढवण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर मतदार जागृती करण्याचे निर्देश जिल्हाधिकाऱ्यांना दिले आहेत. मतदार यादीतील संभाव्य दुबार मतदारांच्या नावासमोर (**) असे चिन्ह नमूद केले जाईल. अशा मतदारांकडून एकाच केंद्रावर मतदान करण्याची हमी लेखी स्वरूपात घेतली जाईल, अन्यथा त्यांना मतदानाचा हक्क बजावता येणार नाही.

मनुष्यबळ आणि ‘मॉडल कोड ऑफ कंडक्ट’ ची अंमलबजावणी

या निवडणुकीसाठी 288 निवडणूक निर्णय अधिकारी आणि 288 सहायक निवडणूक निर्णय अधिकाऱ्यांची नियुक्ती करण्यात आली आहे, तसेच साधारणत: 66,775 निवडणूक अधिकारी-कर्मचारी कार्यरत असतील.

आचारसंहितेचा प्रभाव:Model Code of Conduct संबंधित नगरपरिषदा व नगरपंचायतींच्या क्षेत्रात लागू झाली आहे. या काळात, शासनाला या कार्यक्षेत्राशी संबंधित कोणतेही धोरणात्मक निर्णय घेता येणार नाहीत. तथापि, नैसर्गिक आपत्तीबाबतच्या उपाययोजना किंवा मदतीसाठी आचारसंहितेची आडकाठी असणार नाही, असेही स्पष्ट करण्यात आले आहे.

हे ही वाचा

गुड न्यूज! NHM कंत्राटी कर्मचाऱ्यांचे समायोजन; सुधारित शासन निर्णय निर्गमित

नगरपरिषदा व नगरपंचायतींसाठी आचारसंहिता

निवडणूक कार्यक्रम जाहीर झाल्यापासून संबंधित नगरपरिषदा व नगरपंचायतींच्या क्षेत्रात आचारसंहिता लागू झाली आहे.

नगरपरिषदा व नगरपंचायतींच्या कार्यक्षेत्रात ही आचारसंहिता लागू असली तरी अन्य ठिकाणीदेखील नगरपरिषदा व नगरपंचायतींच्या मतदारांवर प्रभाव पाडणारी घोषणा किंवा कृती करता येणार नाही.

आचारसंहिता लागू झाल्यामुळे शासनाला नगरपरिषदा व नगरपंचायतींच्या कार्यक्षेत्राशी संबंधित धोरणात्मक निर्णय घेता येणार नाहीत.नैसर्गिक आपत्तीबाबत करावयाच्या उपाययोजना किंवा मदतीसंदर्भात आचारसंहितेची आडकाठी असणार नाही.

आचारसंहिता आणि कायदा व सुव्यवस्थेसंदर्भात राज्य निवडणूक आयोगाने  4 नोव्हेंबर 2025 दोन स्वतंत्र आदेश निर्गमित केले आहेत.

हे ही वाचा

‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण’ योजनेचा 16 वा हप्ता खात्यात जमा, मात्र ‘e-KYC’ची अंतिम मुदतीत करावी लागणार

जिल्हानिहाय नगरपरिषदा व नगरपंचायती (न.पं.) | Nagar Parishad Nagar Panchayat Election Maharashtra List

1. पालघर- डहाणू, जव्हार, पालघर आणि वाडा (न.पं). 
2. रायगड- अलिबाग, कर्जत, खोपोली, महाड, माथेरान, मुरुड- जंजिरा, पेण, रोहा, श्रीवर्धन आणि उरण (न.प.). 
3. रत्नागिरी– चिपळूण, देवरुख (न.पं.), गुहागर, खेड, लांजा (न.पं.), राजापूर आणि रत्नागिरी. 
4. सिंधुदुर्ग- कणकवली (न.पं.), मालवण, सावंतवाडी आणि वेंगुर्ला. 
5. ठाणे- अंबरनाथ आणि कुळगाव- बदलापूर. 
6. अहिल्यानगर- देवळाली- प्रवरा, जामखेड, कोपरगाव, नेवासा (न.पं.) (न.पं.), पाथर्डी, राहाता, राहूरी, संगमनेर, शेवगाव, शिर्डी, श्रीगोंदा आणि श्रीरामपूर. 
7. धुळे- दोंडाईचा-वरवाडे, पिंपळनेर, सिंदखेडा (न.पं.) आणि शिरपूर- वरवाडे. 
8. जळगाव- जामनेर, अमळनेर, भडगाव, भुसावळ, चाळीसगाव, चोपडा, धरणगांव, एरंडोल, फैजपूर, मुक्ताईनगर (न.पं.), नशिराबाद, पाचोरा, पारोळा, रावेर, सावदा, शेंदूणी (न.पं.), वरणगाव आणि यावल. 
9. नंदूरबार- शहादा, नंदुरबार, नवापूर आणि तळोदा. 
10. नाशिक- भगुर, मनमाड, नांदगाव, सटाणा, सिन्नर, येवला, चांदवाड, इगतपूरी, ओझर, पिंपळगांव- बसवंत आणि त्र्यंबक. 
11. कोल्हापूर- आजरा (न.पं.), चंदगड (न.पं.), गडहिंग्लज, हातकणंगले, हुपरी, जयसिंगपूर, कागल, कुरुंदवाड, मलकापूर, मुरगूड, पन्हाळा, शिरोळ आणि वडगाव. 
12. पुणे- आळंदी, बारामती, भोर, चाकण, दौंड, फुरसुंगी- उरळी देवाची, इंदापूर, जेजूरी, जुन्नर, लोणावळा, मालेगाव बु. (न.पं.), मंचर (न.पं.), राजगुरुनगर, सासवड, शिरुर, तळेगाव- दाभाडे आणि वडगाव (न.पं.). 
13. सांगली- आष्टा, आटपाडी (न.पं.), इस्लामपूर, जत, पळूस, शिराळा (न.पं.), तासगाव आणि विटा. 
14. सातारा- कराड, महाबळेश्वर, मलकापूर, मेढा (न.पं.), म्हसवड, पाचगणी, फलटण, रहिमतपूर, सातारा आणि वाई. 
15. सोलापूर- अक्कलकोट, अकलूज, अनगर (न.पं.), बार्शी, दुधनी, करमाळा, कुर्डूवाडी, मैदर्गी, मंगळवेढा, मोहोळ, पंढरपूर आणि सांगोला. 
16. बीड- अंबेजोगाई, बीड, धारुर, गेवराई, माजलगाव आणि परळी- वैजनाथ. 
17. छत्रपती संभाजीनगर- फुलब्री (न.पं.), गंगापूर, कन्नड, खुलताबाद, पैठण, सिल्लोड आणि वैजापूर. 
18. धाराशिव- भूम, कळंब, मुरुम, नळदुर्ग, धाराशिव, परंडा, तुळजापूर आणि उमरगा. 
19. हिंगोली- बसमतनगर, हिंगोली आणि कळमनुरी. 
20. जालना- अंबड, भोकरदन आणि परतूर. 
21. लातूर- अहमदपूर, औसा, निलंगा, रेनापूर (न.पं.) आणि उदगीर. 
22. नांदेड- बिलोली, देगलूर, धर्माबाद, हदगाव, हिमायतनगर (न.पं.), कंधार, कुंडलवाडी, मुदखेड, मुखेड, उमरी, भोकर, किनवट आणि लोहा. 
23. परभणी- गंगाखेड, जिंतूर, मानवत, पाथरी, पूर्णा, सेलू आणि सोनपेठ. 
24. अकोला- अकोट, बाळापूर, बार्शी- टाकळी, हिवरखेडा, मूर्तिजापूर आणि तेल्हारा. 
25. अमरावती- अचलपूर, अंजनगाव सूर्जी, चांदूरबाजार, चांदूर रेल्वे, चिखलदरा, दर्यापूर, धामणगाव रेल्वे, धारणी (न.पं.), मोर्शी, नांदगाव खंडेश्वर (न.पं.), शेंदूरजनाघाट आणि वरुड. 
26. बुलढाणा- बुलढाणा, चिखली, देऊळगाव राजा, जळगाव जामोद, खामगाव, लोणार, मलकापूर, मेहकर, नांदूरा, शेंगाव आणि सिंदखेडराजा. 
27. वाशिम- कारंजा, मालेगाव (न.पं.), मंगरुळपीर, रिसोड आणि वशीम. 
28. यवतमाळ- आर्णी, दारव्हा, दिग्रस, घाटंजी, पुसद, उमरखेड, वणी, यवतमाळ, ढाणकी (न.पं.), नेर- नबाबपूर आणि पांढरकवडा. 
29. भंडारा- पवनी, साकोली शेंदूरवाफा, तुमसर आणि भंडारा. 
30. चंद्रपूर- बल्लारपूर, भद्रावती, भिसी (न.पं.), ब्रह्मपूरी, चिमूर, गडचांदूर, घुग्घुस, मूल, नागभीड, राजूरा आणि वरोरा. 
31. गडचिरोली- आरमोरी, देसाईगंज आणि गडचिरोली. 
32. गोंदिया- गोंदिया, गोरेगाव (न.पं.), सालेकसा (न.पं.) आणि तिरोडा. 
33. नागपूर- बहादुरा (न.पं.), बेसा पिपळा (न.पं.), भिवापूर (न.पं.), बुटिबोरी, डिगडोह, कळमेश्वर- ब्रह्मणी, कामठी, कांद्री- कन्हान (न.पं.), काटोल, खापा, कोंढाळी (न.पं.), महादुला (न.पं.), मोहपा, मौदा (न.पं.), नरखेड, निलडोह (न.पं.), पारशिवणी (न.पं.), रामटेक, सावनेर, उमरेड, वानाडोंगरी, बिडगाव- तरोडी (खू) पांढुर्णा (न.पं.), गोधणी रेल्वे (न.पं.), कन्हान- पिपरी, मोवाड, वाडी आणि येरखेडा (न.पं.). 
34. वर्धा- आर्वी, देवळी, हिंगणघाट, पुलगाव, सिंदी रेल्वे आणि वर्धा.

नगरपरिषद/ नगरपंचायतींची जिल्हा व विभागनिहाय संख्या

• पालघर- 4
• रायगड- 10
• रत्नागिरी- 7
• सिंधुदूर्ग- 4
• ठाणे- 2

कोकण विभाग एकूण– 27

• अहिल्यानगर- 12
• धुळे- 4
• जळगाव- 18
• नंदूरबार- 4
• नाशिक- 11

नाशिक विभाग एकूण– 49

• कोल्हापूर- 13
• पुणे- 17
• सांगली- 8
• सातारा- 10
• सोलापूर- 12

पुणे विभाग एकूण– 60

• छत्रपती संभाजीनगर- 7
• बीड- 6
• धाराशिव- 8
• हिंगोली- 3
• जालना- 3
• लातूर- 5
• नांदेड- 13
• परभणी- 7

छत्रपती संभाजीनगर एकूण- 52

• अमरावती- 12
• अकोला- 6
• बुलढाणा- 11
• वाशीम- 5
• यवतमाळ- 11

अमरावती विभाग एकूण– 45

• भंडारा- 4
• चंद्रपूर- 11
• गडचिरोली- 3
• गोंदिया- 4
• नागपूर- 27
• वर्धा- 6

नागपूर विभाग एकूण– 55

अधिक माहितीसाठी : https://mahasec.maharashtra.gov.in/