“आरोग्यम् धनसंपदा” असे म्हटले जाते आणि महाराष्ट्र सरकारने (Maharashtra Government) राज्यातील प्रत्येक कुटुंबाला गंभीर आजारांवर चिंतामुक्त उपचार मिळावेत यासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलले आहे. ‘आयुष्मान भारत – प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना’ (Ayushman Bharat – PM-JAY) आणि ‘महात्मा ज्योतिराव फुले जन आरोग्य योजना’ (Mahatma Jyotirao Phule Jan Arogya Yojana – MJPJAY) या दोन मोठ्या योजना आता एकत्रितपणे राबविण्यात येत आहेत.
या एकत्रित योजनेमुळे महाराष्ट्रातील सर्व पात्र कुटुंबांना मोफत आणि गुणवत्तापूर्ण वैद्यकीय उपचार (free and quality medical treatment) मिळण्याचा मार्ग सोपा झाला आहे. उपचारांसाठी प्रति कुटुंब, प्रति वर्ष रु ५ लाखांपर्यंतचे विमा संरक्षण (insurance coverage up to ₹5 Lakh) उपलब्ध आहे. त्यामुळे आता महागड्या उपचारांची चिंता करण्याची गरज नाही.
महात्मा ज्योतिराव फुले जन आरोग्य योजना
योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये (Key Features of the Scheme)
या योजनेतून नागरिकांना अनेक गंभीर आजारांवर उपचार मिळतात. यामध्ये कॅन्सर (Cancer), हृदयविकार शस्त्रक्रिया (Cardiology Surgery), मूत्रपिंड विकार शस्त्रक्रिया (Kidney and Urinary Tract Surgery), मेंदू व मज्जासंस्था विकार (Brain and Nervous System Disorders), अस्थिव्यंग (Orthopedics), जठर व आतडे शस्त्रक्रिया (Stomach and Intestine Surgery), प्लास्टिक सर्जरी (Plastic Surgery), जळीत (Burns), स्त्रीरोग (Gynecology), बालरोग (Pediatrics), त्वचारोग (Dermatology), नेत्रशस्त्रक्रिया (Eye Surgery) (मोतीबिंदू वगळता), कृत्रिम अवयव (Artificial Limbs), फुफ्फुसांचे आजार (Pulmonary Diseases) आणि सांधे प्रत्यारोपण (Joint Replacement) (गुडघा, खुबा) अशा एकूण १३५६ हून अधिक उपचारांचा लाभ मिळतो. मूत्रपिंड प्रत्यारोपणासाठी (Kidney Transplant) ₹४.५ लाखांपर्यंतचे विमा संरक्षण मिळते.
याव्यतिरिक्त, रस्ते अपघातात (Road Accident) जखमी झालेल्या प्रत्येक व्यक्तीस, प्रति अपघात ₹१ लाखांपर्यंतचे विमा संरक्षण दिले जाते.
महात्मा फुले जन आरोग्य योजना आजार यादी PDF (Disease List)
महात्मा ज्योतिराव फुले जन आरोग्य योजनेत (MJPJAY) विविध गंभीर आजारांवरील उपचारांचा समावेश आहे. एकूण १३५६ उपचारांचा (procedures) लाभ या योजनेंतर्गत मिळतो.
योजनेत समाविष्ट असलेले काही प्रमुख उपचार आणि शस्त्रक्रिया (surgeries) खालीलप्रमाणे आहेत:
- कॅन्सर (Cancer)
- हृदयरोग शस्त्रक्रिया (Cardiac Surgery)
- मूत्रपिंड (Kidney) व मूत्रमार्ग विकार शस्त्रक्रिया
- मेंदू व मज्जासंस्था विकार (Brain and Nervous System Disorders)
- अस्थिव्यंग (Orthopedics)
- जठर (Stomach) व आतडे शस्त्रक्रिया
- प्लास्टिक सर्जरी (Plastic Surgery)
- जळीत (Burns)
- स्त्रीरोग (Gynecology)
- बालरोग (Pediatrics)
- त्वचारोग (Dermatology)
- नेत्रशस्त्रक्रिया (मोतीबिंदू वगळून)
- कृत्रिम अवयव (Artificial Limbs)
- फुफ्फुस आजारावरील उपचार (Pulmonary Diseases)
- सांधे प्रत्यारोपण (Joint Replacement – गुडघा, खुबा)
- मूत्रपिंड विकार (Renal Disorders)
- मानसिक आजार (Mental Illness)
महात्मा फुले जन आरोग्य योजना आजार यादी pdf
अधिक माहितीसाठी आणि उपचारांच्या संपूर्ण यादीसाठी नागरिकांनी www.jeevandayee.gov.in या संकेतस्थळाला भेट द्यावी.
महात्मा फुले जन आरोग्य योजना हॉस्पिटल लिस्ट पुणे (Hospital List Pune)
या योजनेअंतर्गत महाराष्ट्रातील अनेक शासकीय (Government) आणि खासगी (Private) रुग्णालये ‘अंगीकृत रुग्णालय’ (Empanelled Hospitals) म्हणून सूचीबद्ध आहेत, जिथे तुम्ही मोफत उपचार घेऊ शकता.
पुण्यातील अंगीकृत रुग्णालयांची यादी (List of Empanelled Hospitals in Pune) किंवा महाराष्ट्रातील इतर कोणत्याही ठिकाणच्या रुग्णालयांची माहिती मिळवण्यासाठी तुम्ही खालीलपैकी कोणत्याही मार्गाचा अवलंब करू शकता: (महात्मा फुले जन आरोग्य योजना: 1356 आजारांवर विनामूल्य उपचार! तुमच्या जिल्ह्यातील हॉस्पिटल लिस्ट पाहा)
योजनेच्या संकेतस्थळाला भेट द्या: www.jeevandayee.gov.in किंवा www.pmjay.gov.in.
नजीकच्या शासकीय रुग्णालय (Government Hospital) किंवा जिल्हा रुग्णालयाशी (District Hospital) संपर्क साधा.
टोल फ्री क्रमांकावर संपर्क साधा: महात्मा ज्योतिराव फुले जन आरोग्य योजना: १५५३८८ / १८००२३३२२०० किंवा आयुष्मान भारत प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना: १४५५५ / १८००१११५६५.
प्रत्येक अंगीकृत रुग्णालयात ‘आरोग्यमित्र’ (Aarogya Mitra) उपलब्ध असतो, जो तुम्हाला योजनेच्या लाभासाठी संपूर्ण मार्गदर्शन (complete guidance) करेल आणि रुग्णालयातील कोणतीही समस्या सोडवण्यासाठी मदत करेल.
महात्मा फुले जन आरोग्य योजना नाव नोंदणी Online (Online Registration)
महात्मा फुले जन आरोग्य योजना (MJPJAY) आणि आयुष्मान भारत (PM-JAY) मध्ये नाव नोंदणीची (Registration) प्रक्रिया प्रामुख्याने ऑफलाइन (Offline) आहे, परंतु लाभार्थी म्हणून तुमची पात्रता (Eligibility) तपासण्यासाठी तुम्ही Online Tools वापरू शकता आणि आयुष्मान कार्ड (Ayushman Card) बनवण्यासाठी नजीकच्या केंद्रांना भेट देऊ शकता.
पात्रता तपासण्यासाठी:
- तुम्ही योजनेअंतर्गत लाभार्थी आहात की नाही हे जाणून घेण्यासाठी beneficiary.nha.gov.in या संकेतस्थळावर भेट द्या.
- किंवा Ayushman App प्ले स्टोअरमधून (Play Store) डाउनलोड करा.
- PM-JAY साठी लाभार्थी आहात की नाही हे तपासण्यासाठी www.mera.pmjay.gov.in या संकेतस्थळावरही भेट देऊ शकता.
महात्मा फुले जन आरोग्य योजना नाव नोंदणी Online कशी करावी?
महात्मा ज्योतिराव फुले जन आरोग्य योजनेची (MJPJAY) नोंदणी प्रक्रिया ही ‘आयुष्मान कार्ड’ (Ayushman Card) बनवण्याशी जोडलेली आहे. ही प्रक्रिया प्रामुख्याने ऑफलाइन माध्यमांतून चालते, पण तुमची पात्रता तपासण्यासाठी ऑनलाइन सुविधा उपलब्ध आहे.
स्टेप १: तुम्ही लाभार्थी आहात की नाही हे तपासा (Online Eligibility Check)
तुम्ही योजनेसाठी पात्र आहात की नाही, हे तुम्ही ऑनलाइन तपासू शकता.
संकेतस्थळ: beneficiary.nha.gov.in या अधिकृत संकेतस्थळाला भेट द्या.
Ayushman App: तुम्ही प्ले स्टोअरमधून Ayushman अॅप देखील डाउनलोड करू शकता.
प्रक्रिया:
- पोर्टलवर ‘Beneficiary’ (लाभार्थी) पर्याय निवडा.
- तुमचा मोबाईल नंबर टाका आणि OTP (वन-टाइम पासवर्ड) ने लॉग इन करा.
- तुमचे राज्य (Maharashtra) आणि योजना (PMJAY) निवडा.
- तुमचा जिल्हा निवडा.
- Search By पर्यायामध्ये तुमचा आधार नंबर (Aadhaar Number) किंवा शिधापत्रिका क्रमांक (Ration Card Number) टाकून सर्च करा.
- जर तुमचे नाव यादीत असेल, तर तुम्ही लाभार्थी आहात.
स्टेप २: आयुष्मान कार्ड बनवण्यासाठी जवळचे केंद्र शोधा
नोंदणी आणि कार्ड बनवण्याची प्रक्रिया ‘E-KYC’ (इलेक्ट्रॉनिक नो युवर कस्टमर) द्वारे केली जाते, जी ऑनलाइन पोर्टलवर तुम्ही स्वतः करू शकत नाही. यासाठी तुम्हाला अधिकृत केंद्रांवर (Official Centers) भेट द्यावी लागते.
कोठे जायचे:
तुमचे जवळचे ‘आपले सेवा केंद्र’ (Common Service Center – CSC) आशा वर्कर्स (Asha Workers)
योजनेच्या मान्यता प्राप्त रुग्णालयांमधील (Empanelled Hospitals) ‘आरोग्य मित्र’ (Aarogya Mitra)
स्टेप ३: आवश्यक कागदपत्रे घेऊन केंद्राला भेट द्या
तुम्ही निवडलेल्या केंद्रावर जाऊन खालील कागदपत्रे सादर करा:
- शिधापत्रिका (Ration Card): (पिवळी, केशरी, अंत्योदय किंवा अन्नपूर्णा योजना शिधापत्रिका)
- आधार कार्ड (Aadhaar Card): (घरातील सर्व सदस्यांचे आधार कार्ड आवश्यक)
- फोटो ओळखपत्र: (उदा. मतदान कार्ड, पॅन कार्ड, वाहन परवाना)
- निवास प्रमाणपत्र: (Domicile Certificate – जर तुमच्याकडे शिधापत्रिका नसेल तर.)
- (जर तुम्ही PM-JAY चे लाभार्थी असाल तर: मा. प्रधानमंत्री महोदयांचे पत्र (Letter from PM), जर ते मिळाले असेल तर.)
स्टेप ४: E-KYC प्रक्रिया पूर्ण करा
- केंद्रातील ऑपरेटर तुमच्या कागदपत्रांची तपासणी करतील आणि पुढील प्रक्रिया पूर्ण करतील:
- ते तुमच्या सर्व कुटुंबातील सदस्यांची माहिती योजनेच्या पोर्टलमध्ये (Scheme Portal) भरतील.
- तुमची E-KYC (बायोमेट्रिक, फेस ऑथेंटिकेशन किंवा ओटीपीद्वारे) प्रक्रिया पूर्ण करतील.
- E-KYC यशस्वी झाल्यावर, तुमचे आयुष्मान कार्ड तयार करण्याची प्रक्रिया सुरू होईल.
स्टेप ५: आयुष्मान कार्ड प्राप्त करा
कार्ड तयार झाल्यावर, काही दिवसांतच ते आशा वर्कर मार्फत तुमच्या घरी पोहोच केले जाईल.
तुम्ही Ayushman अॅप मधून किंवा CSC केंद्रातून तयार झालेले E-Card (डिजिटल कॉपी) देखील डाउनलोड करू शकता.टीप: ही संपूर्ण प्रक्रिया मोफत (Free of Cost) आहे. आयुष्मान कार्ड बनवण्यासाठी कोणालाही पैसे देऊ नका. जर तुम्हाला रुग्णालयात कोणतीही अडचण येत असेल, तर आरोग्य मित्राला (Aarogya Mitra) भेट द्या.
आयुष्मान कार्ड बनवण्यासाठी (How to get Ayushman Card)
आवश्यक कागदपत्रे (Required Documents): शिधापत्रिका (Ration Card) / मा. प्रधानमंत्री महोदयांचे पत्र (Letter from Prime Minister) व आधार कार्ड (Aadhaar Card) घेऊन जा.
कुठे जायचे: नजीकचे आपले सेवा केंद्र (Aaple Seva Kendra), आशा वर्कर्स (Asha Workers) किंवा योजनेच्या मान्यता प्राप्त रुग्णालयास (Empanelled Hospital) भेट द्या.
ई-केवायसी (E-KYC): तिथे तुमची E KYC (Know Your Customer) प्रक्रिया पूर्ण करून तुमचे आयुष्मान-कार्ड (Ayushman Card) तयार केले जाईल.
कार्ड वितरण: त्यानंतर सदरचे कार्ड आशा वर्कर (Asha Worker) मार्फत तुमच्या घरी पोहोच केले जाईल.
कार्ड मिळाल्यानंतर तुम्ही योजनेच्या मान्यता प्राप्त रुग्णालयात मोफत उपचार (free treatment) घेऊ शकता.
अधिक माहितीसाठी : महात्मा ज्योतिराव फुले जन आरोग्य योजना PDF डाउनलोड करा
सामान्य प्रश्न (FAQ)
महाराष्ट्र सरकारची मोफत आरोग्य विमा योजना काय आहे?
महाराष्ट्र सरकारची मोफत आरोग्य विमा योजना म्हणजे ‘आयुष्मान भारत – प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PM-JAY) व महात्मा ज्योतिराव फुले जन आरोग्य योजना (MJPJAY)’ या दोन योजनांचे एकत्रिकरण.
महात्मा फुले जन आरोग्य योजनेसाठी कोण पात्र आहे?
महाराष्ट्रातील सर्व शिधापत्रिकाधारक कुटुंबे (पिवळे, केशरी, अंत्योदय अन्न योजना, अन्नपूर्णा योजना, शुभ्र शिधापत्रिकाधारक कुटुंबे) आणि अधिवास प्रमाणपत्रधारक कुटुंबे पात्र आहेत. तसेच, नोंदणीकृत जिवीत बांधकाम कामगार व त्यांची कुटुंबे आणि पत्रकार व त्यांची कुटुंबे (माहिती व जनसंपर्क कार्यालयच्या निकषानुसार) पात्र आहेत.
जन आरोग्य योजनेसाठी नोंदणी कशी करावी?
तुम्ही आयुष्मान कार्ड (Ayushman Card) बनवून नोंदणी करू शकता. यासाठी शिधापत्रिका/मा. प्रधानमंत्री महोदयांचे पत्र आणि आधार कार्ड घेऊन नजीकच्या आपले सेवा केंद्र, आशा वर्कर्स किंवा योजनेच्या मान्यता प्राप्त रुग्णालयास भेट द्या. तिथे E-KYC करून कार्ड तयार केले जाते.
आयुष्मान कार्डसाठी कोण पात्र आहे?
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेसाठी (PM-JAY): सामाजिक, आर्थिक व जातनिहाय (SECC) जनगणनेत नोंदीत कुटुंबे आणि अंत्योदय व प्राधान्य गटातील शिधापत्रिकाधारक कुटुंबे पात्र आहेत. महात्मा ज्योतिराव फुले जन आरोग्य योजनेसाठी (MJPJAY): महाराष्ट्रातील सर्व शिधापत्रिकाधारक कुटुंबे आणि अधिवास प्रमाणपत्रधारक कुटुंबे पात्र आहेत.
आयुष्मान कार्डसाठी कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत?
आयुष्मान कार्ड बनविण्यासाठी शिधापत्रिका (Ration Card) / मा. प्रधानमंत्री महोदयांचे पत्र (Letter from PM) आणि आधार कार्ड (Aadhaar Card) आवश्यक आहे. लाभासाठी आयुष्मान कार्ड (ई-कार्ड) व फोटो ओळखपत्र आवश्यक आहे. MJPJAY साठी, शिधापत्रिका नसेल तर अधिवास दाखला/तहसीलदार दाखला व फोटो ओळखपत्र किंवा शासकीय/निमशासकीय कर्मचाऱ्यांचे ओळखपत्र व फोटो ओळखपत्र देखील लागू आहे.
आयुष्मान भारत कार्ड कसे काढायचे?
आयुष्मान कार्ड काढण्यासाठी, आवश्यक कागदपत्रे (शिधापत्रिका/पत्र व आधार कार्ड) घेऊन नजीकचे आपले सेवा केंद्र, आशा वर्कर्स किंवा मान्यता प्राप्त रुग्णालयास भेट द्या. तिथे E-KYC प्रक्रिया पूर्ण करून कार्ड निर्माण केले जाईल.
आयुष्मान कार्ड कसे डाउनलोड करावे?तुमचे आयुष्मान कार्ड बनल्यानंतर, ते आशा वर्कर मार्फत तुमच्या घरी पोहोच केले जाईल. तुम्ही योजनेच्या संकेतस्थळावर किंवा Ayushman अॅपवर तुमची पात्रता तपासून अधिक माहिती मिळवू शकता.
