UDID Card Online Apply Maharashtra: भारतातील दिव्यांग व्यक्तींना शासकीय सेवा-सुविधांचा लाभ घेण्यासाठी ‘अपंग प्रमाणपत्र’ (Disability Certificate) काढणे अत्यंत आवश्यक आहे. केंद्र शासनाने दिव्यांग व्यक्ती हक्क अधिनियम २०१६ (Rights of Persons with Disabilities Act 2016) संमत केला असून, या कायद्यानुसार एकूण २१ प्रकारच्या दिव्यांगत्वाचा समावेश करण्यात आला आहे.
अपंगत्व प्रमाणपत्र (UDID Card): कायद्यानुसार समाविष्ट २१ प्रकार (21 types of Disabilities)
या अधिनियमानुसार खालील २१ प्रकारच्या दिव्यांगत्वाचा समावेश करण्यात आलेला आहे:
१. दृष्टीदोष (अंधत्व) (Blindness)
२. कर्णबधिरता (Deafness)
३. शारिरीक दिव्यांगता (Locomotor Disability)
४. मानसिक आजार (Mental Illness)
५. बौध्दिक दिव्यांगता (Intellectual Disability)
६. बहूविकलांगता (Multiple Disability)
७. शारिरीक वाढ खुंटणे (डॉर्फिझम – Dwarfism)
८. स्वमग्नता (ऑटिझम – Autism Spectrum Disorder)
९. मेंदुचा पक्षाघात (सेरेब्रल पाल्सी – Cerebral Palsy)
१०. स्नायुंची विकृती (मस्क्युलर डिस्ट्राफी – Muscular Dystrophy)
११. मज्जासंस्थेचे जुने आजार (क्रॉनिक न्युरॉलॉजिकल कंडिशन – Chronic Neurological Conditions)
१२. विशेष अध्ययन अक्षमता (स्पेसिफीक लर्निंग डिसअॅबिलिटी – Specific Learning Disability)
१३. मल्टीपल स्क्लेरॉसिस (Multiple Sclerosis)
१४. वाचा व भाषा दोष (स्पीच अॅन्ड लँग्वेज डिसअॅबिलिटी – Speech and Language Disability)
१५. थॅलेसेमिया (Thalassemia)
१६. हिमोफिलिया (Hemophilia)
१७. सिकल सेल डिसीज (Sickle Cell Disease)
१८. अॅसीड अॅटॅक व्हिक्टीम (Acid Attack Victims)
१९. पार्किनसन्स डिसीज (Parkinson’s Disease)
२०. दृष्टीक्षीणता (लो-व्हिजन – Low-Vision)
२१. कुष्ठरोग (लेप्रसी क्युअर्ड पर्सन्स – Leprosy Cured Persons)
UDID Card म्हणजेच युनिक डिसएबिलिटी आयडेंटिटी कार्ड (Unique Disability ID Card), यालाच ‘स्वावलंबन कार्ड’ असेही म्हणतात. हे कार्ड दिव्यांग व्यक्तींना ओळखपत्र (Identity Proof) म्हणून आणि शासकीय योजनांचा लाभ घेण्यासाठी उपयुक्त ठरते.
UDID Card ऑनलाईन अर्ज करण्याची संपूर्ण प्रक्रिया | UDID Card Online Apply
अपंग प्रमाणपत्र (UDID Card) मिळवण्यासाठी तुम्हाला भारत सरकारच्या स्वावलंबन कार्ड (Swavlamban Card) पोर्टलवर ऑनलाईन नोंदणी (Online Registration) करावी लागेल. खालील स्टेप्स (Steps) फॉलो करा:
स्टेप-१: अधिकृत संकेतस्थळाला भेट द्या (Visit Official Website) सर्वप्रथम, भारत सरकारच्या अधिकृत वेबसाईटला भेट द्या: www.swavlambancard.gov.in (टीप: Google Search मध्ये ‘swavlambancard’ किंवा ‘disability certificate’ असे सर्च करूनही तुम्ही या वेबसाईटवर पोहोचू शकता.)
यूडीआयडी कार्डसाठी अर्ज करण्याचे पर्याय
तुम्ही तुमच्या सध्याच्या स्थितीनुसार (Current Status) खालीलपैकी कोणताही योग्य पर्याय निवडू शकता:

- मी यापूर्वी यूडीआयडी पोर्टल किंवा इतर कोणत्याही माध्यमाद्वारे (platform/means) जारी केलेले कोणतेही अपंगत्व प्रमाणपत्र/यूडीआयडी कार्ड प्राप्त केलेले नाही.
- (I have never obtained any Disability Certificate/UDID Card issued through UDID Portal or any other platform/means.)
- माझ्याकडे यूडीआयडी पोर्टलद्वारे जारी केलेले अपंगत्व प्रमाणपत्र/यूडीआयडी कार्ड नाही, परंतु माझ्याकडे इतर माध्यमातून (उदा. प्रत्यक्ष/मॅन्युअली) जारी केलेले अपंगत्व प्रमाणपत्र आहे.
- (I do not have Disability Certificate/UDID Card issued through UDID Portal but I have a disability certificate issued through other platform/means; for example, physically/manually issued disability certificate.)
- मी अपंगत्व प्रमाणपत्र/यूडीआयडी कार्डसाठी अर्ज केला होता, परंतु माझा यूडीआयडी अर्ज नाकारला गेला (Rejected).
- (I have applied for Disability Certificate/UDID Card but my UDID Application was rejected.)
- माझ्याकडे अपंगत्व प्रमाणपत्र/यूडीआयडी कार्ड आहे, परंतु मला नवीन यूडीआयडी कार्ड आवश्यक आहे कारण…
- (I have obtained Disability Certificate/UDID Card but require a new UDID Card because…)
- मी अपंगत्व प्रमाणपत्र/यूडीआयडी कार्डसाठी अर्ज केला आहे, परंतु माझा यूडीआयडी अर्ज अद्याप प्रलंबित (Pending) आहे.
- (I have applied for Disability Certificate/UDID Card but my UDID Application is still pending.)
स्टेप-२: अर्ज करण्याचा पर्याय निवडा (Select Application Option) संकेतस्थळावर गेल्यानंतर, वरच्या उजव्या बाजूला दिसणाऱ्या पर्यायांमधून “Apply for disability certificate & UDID card” (UDID Card Online Apply) या ऑप्शनवर क्लिक करा.
स्टेप-३: माहिती भरणे सुरू करा (Start Filling Details) “Apply for disability certificate & UDID card” वर क्लिक केल्यावर एक नवीन अर्ज (Online Application Form) ओपन होईल. यामध्ये एकूण ४ भाग (Sections) असतील:
- Personal Details (वैयक्तिक तपशील)
- Disability Details (अपंगत्वाची माहिती)
- Employment Details (रोजगाराचा तपशील)
- Identity Details (ओळखपत्राचा तपशील)
या चारही भागांमध्ये काळजीपूर्वक माहिती भरायची आहे.
स्टेप-४: वैयक्तिक तपशील (Personal Details) काळजीपूर्वक भरा या सेक्शनमध्ये खालील माहिती भरा:
- वैयक्तिक तपशील (Personal Details): तुमचा फोटो (Photo) आणि सही (Signature) अपलोड करा. फोटोची साईज 15kb ते 30kb आणि सहीची साईज 3kb ते 30kb jpeg/jpg/png format मध्ये असावी. आधार कार्डवरील नावानुसार इंग्रजी स्पेलिंग (English Spelling) बरोबर भरा.
- पत्रव्यवहारासाठी पत्ता (Address for Correspondence)
- कायमचा पत्ता (Permanent Address)
- शैक्षणिक तपशील (Educational Details)
- टीप: लाल रंगातील (∗) चिन्हांकित कॉलममध्ये माहिती भरणे अनिवार्य आहे.
स्टेप-५: अपंगत्वाचा तपशील (Disability Details) भरा
- जर तुमच्याकडे आधीच online काढलेले अपंग प्रमाणपत्र असेल, तर “Do you have disability certificate?” या ऑप्शनला ‘Yes’ करून स्कॅन कॉपी अपलोड करा. नसल्यास ‘No’ करा.
- Disability Type (दिव्यांग्त्व प्रकार): २१ प्रकारांमधून तुमचा अपंगत्व प्रकार निवडा. जुन्या प्रमाणपत्रावर बघून प्रकार नमूद करा.
- अपंगत्व कधीपासून आहे, ते नमूद करा.
- Disability Area: शरीराचा कोणता भाग Affected (अक्षम) आहे, ते निवडा.
स्टेप-६: रोजगाराचा तपशील (Employment Details) भरा
- Employment Details भरा.
- BPL/APL (दारिद्र्य रेषेखालील/वरील) माहिती आणि Annual Income (वार्षिक उत्पन्न) नमूद करा.
- माहिती भरून झाल्यावर Next बटणावर क्लिक करा.
स्टेप-७: ओळखपत्राचा तपशील (Identity Details) आणि अर्ज सबमिट करा
- Identity Details मध्ये आधार कार्ड (Aadhaar Card) किंवा इतर ओळखपत्राची स्कॅन कॉपी अपलोड करा. स्कॅन कॉपीची साईज 10kb ते 100kb मध्ये असावी.
- आधार कार्ड नंबर (Aadhaar Card Number) टाका आणि I Agreed चेक बॉक्सवर क्लिक करा.
- Captcha Code भरा.
- “I have read and agree to the terms and conditions” यावर क्लिक करून Proceed बटणावर क्लिक करा.
- पुढील स्क्रीनवर Confirm Application वर क्लिक करा. (काही दुरुस्ती करायची असल्यास Edit Application वर क्लिक करा.)
पुढील प्रक्रिया: मेडिकल तपासणी आणि UDID कार्ड प्राप्त करणे
- अर्ज Confirm केल्यानंतर, तुमच्या स्क्रीनवर एक नोंदणी क्रमांक (Registration Number) येईल. याची प्रिंट काढून सुरक्षित ठेवा. मेडिकल तपासणीच्या वेळी हा क्रमांक आवश्यक असेल.
- जिल्हा रुग्णालय किंवा संबंधित वैद्यकीय अधिकारी तुमच्या नोंदणी क्रमांकानुसार (Registration Number) मेडिकल कॅम्पचे आयोजन करतील.
- या तपासणीनंतर तुमच्या अपंग प्रमाणपत्राची पडताळणी (Verification) केली जाईल आणि तुम्हाला UDID Card प्राप्त होईल.
- ज्यांच्याकडे आधीच ऑनलाइन पद्धतीचे ‘अपंग प्रमाणपत्र’ आहे, त्यांना पोस्टाद्वारे UDID Card त्यांच्या पत्त्यावर पाठवले जाईल.
महत्त्वाची सूचना: या प्रक्रियेत वेळोवेळी बदल होण्याची शक्यता असते. अधिकृत माहितीसाठी आपण आपल्या तालुका / जिल्हा रुग्णालय किंवा संबंधित विभागाशी संपर्क साधावा.





